Μια ανεκτίμητη οικογενειακή κληρονομιά

Από τα πρώτα χρόνια της ζωής μου, θυμάμαι κρεμασμένους στον τοίχο -στο σπίτι της γιαγιάς μου στο Παγκράτι- 2 πίνακες που τους είχε φιλοτεχνήσει ο πατέρας της Παναγιώτης Τζώρτζης, σχεδόν έναν αιώνα πριν. Τα προηγούμενα χρόνια βέβαια, προτού αποφασίσω να ασχοληθώ (με πάθος και αφοσίωση αυτή τη φορά) με τη ζωγραφική, ούτε που φανταζόμουν την αξία που μπορεί να έχουν αυτά τα έργα. Ήταν δυο τοπιογραφίες του μέρους που μεγάλωσε, στη Βόνιτσα της Ηπείρου. Ο ένας απεικονίζει έναν βράχο μέσα σε μια ταραγμένη θάλασσα, τον οποίο οι ντόπιοι αποκαλούσαν "Το κεφάλι της Παναγιάς", να δέχεται αδιαμαρτύρητα το μαστίγωμα των κυμάτων σε μια ατμόσφαιρα αρκετά σκοτεινή (πιθανόν σούρουπο ή ξημέρωμα). Ο άλλος, δείχνει μια παραλία όπου τρεις ψαράδες μόλις έχουν επιστρέψει από το ψάρεμα και απλώνουν τα δίχτυα τους πάνω στη βάρκα. Έχει τίτλο "Το χάραμα". Οι διαστάσεις και των δύο αυτών έργων είναι 49x34cm. Ένα τρίτο έργο, διαστάσεων μόλις 20x30cm, όπου απεικονίζεται με εκπληκτική δεξιοτεχνία ένα μονοπάτι μέσα σε ένα δασώδες τοπίο, όπου σπίτια και ανθρώπινες φιγούρες δίνουν τη δική τους πνοή, αποτελεί το 3ο κομμάτι της ιδιαίτερης συλλογής μας. Το ύφος και στα τρία αυτά έργα είναι παρόμοιο, όπως και τα χρώματα που κυριαρχούν (ψυχρές αποχρώσεις του πράσινου και του μπλε σε διαφορετικά επίπεδα φωτεινότητας) και θα μπορούσαν να είναι χαρακτηριστικά δείγματα της σχολής του Γερμανικού Ρομαντισμού, ενώ έκδηλα είναι και τα ιμπρεσιονιστικά στοιχεία (ιδιαίτερα στον τρόπο που αποτυπώνονται οι μορφές).

Η γιαγιά πάντα μιλούσε με θαυμασμό για αυτά τα έργα, θυμούμενη τον πατέρα της να παίρνει το καβαλέτο του "φευγάτος" και να ξεχνιέται με τις ώρες στην παραλία ζωγραφίζοντας. Αυτός ο άνθρωπος λοιπόν, γεννήθηκε το 1881, σπούδασε Γεωπόνος στην Ελλάδα και εν συνεχεία στην Ιταλία, κι επέστρεψε στη Βόνιτσα όπου και έμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του. Πολλά από τα έργα τα άφηνε ανολοκλήρωτα, λόγω ιδιοσυγκρασίας προφανώς, ενώ πλέον διασώζονται -από όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω- τα 3 έργα που έχουμε εμείς κι ακόμη ένα, με τίτλο "Η βλαχοπούλα" το οποίο βρίσκεται στο σπίτι της αδερφής της γιαγιάς μου (της άλλης του κόρης, δηλαδή). Ο Παναγιώτης Τζώρτζης συμμετείχε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, από όπου επέστρεψε με πρόβλημα υγείας και πέθανε το 1941, σε ηλικία 60 ετών κατά τη διάρκεια της κατοχής, λόγω εξασθένησης από το άσθμα από το οποίο υπέφερε.  

Έχοντας αποκτήσει τα τελευταία χρόνια λοιπόν βασικές γνώσεις για τα ρεύματα της Τέχνης, τα είδη της ζωγραφικής που διαδέχθηκαν το ένα το άλλο, κλπ, έφτασα σήμερα στο σημείο να θεωρώ αυτούς τους τρεις πίνακες "προίκα μου" και υποσχέθηκα στη γιαγιά να τους φυλάω για πάντα ως κόρη οφθαλμού. Ανέλαβα λοιπόν να τους κάνω μια ελαφριάς μορφής συντήρηση (καθαρισμό βασικά) μιας και το πέρασμα (σχεδόν ενός αιώνα) είχε αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια του πάνω τους. Το πότε δημιουργήθηκαν αυτά τα έργα παραμένει άγνωστο, αλλά βάσει των μαρτυριών της γιαγιάς, τη δεκαετία του '30 ή και πιο νωρίς.

Ιδού λοιπόν οι δύο πίνακες, των οποίων τον καθαρισμό μόλις τελείωσα και σας παρουσιάζω με μεγάλη τιμή και σεβασμό. Αφαίρεσα απλώς τη μαυρίλα που είχε "σκοτεινιάσει " τα έργα όλες αυτές τις δεκαετίες, ενώ το κιτρινισμένο βερνίκι έχει κι αυτό τη δική του αξία και δεν τόλμησα να το πειράξω!

Σας αφήνω να απολαύσετε την πραγματική Τέχνη ενός αυτοδίδακτου Ρομαντικού ζωγράφου, του Παναγιώτη Τζώρτζη: