Απλά και με πολύ βασικά χαρακτηριστικά, από τις σημειώσεις που κρατάω στα μαθήματα της Ιστορίας Τέχνης:
Αναγεννησιακή ζωγραφική (15ος αιώνας, Φλωρεντία)
Θεματολογία από Βίβλο, Ελληνική και Ρωμαϊκή μυθολογία, κλπ. Λεπτομέρεια στο σχήμα και το χρώμα, έμφαση στην προοπτική, εκθειασμός του ανθρώπινου σώματος. Κυριότεροι εκφραστές: Giotto, Botticelli, Rafael, Da Vinci, Michelangelo, κλπ
Μανιερισμός (περ. 1520)
Σκοπός η συναισθηματική ένταση, όχι τόσο ρεαλιστική απεικόνιση όπως στην Αναγέννηση, παραμορφωμένες φιγούρες, επιμήκυνση των χαρακτηριστικών. El Greco, Parmigianino, Michelangelo οι κυριότεροι εκφραστές.
Κλασικισμός (περ. 1550)
Αντίδραση στον Μανιερισμό. Επιρροές από την Ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα. Επιδίωξη η τελειότητα, η αρμονία κι η ισορροπία. Εκφραστές: Nicolas Poussin, Claude Lorrain, Gerard de Lairesse.
Μπαρόκ (περ.1600, Ρώμη)
Θεατρικό ύφος, όγκος, υπερβολική λεπτομέρεια. Υποστήριξη από την Καθολική Εκκλησία για να φορτίσουν συναισθηματικά τους πιστούς. Εκμετάλλευση του φωτός και δημιουργία αντιθέσεων μέσω φωτοσκιάσεων. Εκφραστές: Paul Rubens, Caravaggio, Diego Velazquez, Rembrandt.
Ροκοκό (περ. 1700, Γαλλία)
Ανάλαφρο ύφος, χαρούμενα χρώματα (αποφυγή έντονων φωτοσκιάσεων). Αποτύπωση ευχάριστων καθημερινών στιγμών, ειδυλλιακών τοπίων, και προσώπων της αριστοκρατίας. Η χρυσή εποχή των πορτραίτων. Κύριοι εκπρόσωποι: Canaletto, Francois Boucher, Fragonard.
Νεοκλασικισμός ( περ. 1760, Ρώμη)
Αυστηρότητα σε σχέδιο και χρώμα, αποφυγή βίαιων χρωματικών αντιθέσεων. Εξιδανίκευση του σώματος κατά τα Ελληνορωμαϊκά πρότυπα. Απόπειρα επιστροφής στην Αρχαιότητα. Σημαντικότεροι καλλιτέχνες: Jacques Louis David, Giovanni Battista Piranesi, Ingres.
Ρομαντισμός (περ. 1800, Γερμανία)
Πλούσια χρώματα, αντιθέσεις, θέματα γεμάτα κίνηση και ενέργεια. Σκοπός η διέγερση της φαντασίας και η πρόκληση έντονων συναισθημάτων στον θεατή. Εκφραστές: Francisco Goya, Caspar Friedrich, Eugene Delacroix, William Turner.
Ρεαλισμός (περ.1840, Γαλλία)
Έλλειψη καλλωπισμού, αποτύπωση της πραγματικότητας, ηθογραφίες, πορτραίτα από τη ζωή καθημερινών ανθρώπων. Πρωτοεμφανίζεται η φωτογραφική μηχανή. Κύριοι εκφραστές: Gustave Courbet, Edouard Manet, Edgar Degas.
Νατουραλισμός (περ. 1860, Γαλλία)
Ρεαλιστικές απεικονίσεις, με θέματα κυρίως από την φύση. Καλοδουλεμένοι χρωματικοί τόνοι, πιστή περιγραφή του θέματος, χωρίς τάσεις καλλωπισμού. Εκφραστές: Camille Corot.
Ιμπρεσιονισμός (περ. 1870, Γαλλία)
Μετάβαση από το αντικειμενικό στο υποκειμενικό (βάσει της «εντύπωσης» που προκαλεί το θέμα). Έντονα χρώματα, αναπαραγωγή του φωτός, μικρές εμφανείς πινελιές. Εκπρόσωποι: Camille Pissarro, Auguste Renoir, Henri Toulouse Lautrec, Claude Monnet.
Μετα-ιμπρεσιονισμός (περ. 1880, Γαλλία)
Διατήρηση του ιμπρεσιονιστικού ύφους, μεγαλύτερο συναίσθημα, αυτονομία στο στυλ. Εκφραστές: Paul Cezanne, Paul Gauguin, Vincent Van Gogh.
Ντιβιζιονισμός ή Πουαντιγισμός (περ. 1885, Γαλλία)
Μικρές κουκίδες καθαρού χρώματος, που αναμειγνύονται για να δώσουν την εντύπωση ενός άλλου (πχ. κουκίδες κίτρινου και μπλε δίνουν την εντύπωση πράσινου). Εκπρόσωποι: Georges Seurat, Paul Signac.
Συμβολισμός (περ. 1890)
Έργα όπου κυριαρχεί η σύνθεση και η προσπάθεια της έκφρασης ιδεών μέσω σχημάτων. Αποτύπωση θεμάτων μέσα από τα μάτια της ψυχής και της φαντασίας. Εκφραστές: Gustave Moreau, Gustave Klimt, Giorgio De Chirico.
Αρ Νουβό (περ. 1890)
Επιτήδευση της μορφής, διακοσμητικά σχήματα, μοτίβα λουλουδιών, γραμμικά ελικοειδή σχήματα. Σημαντικότερος εκφραστής ο Ισπανός αρχιτέκτονας Antoni Gaudi, ενώ στη ζωγραφική πρωτοστατούν ο Gustave Klimt και ο Alphonse Mucha.
Μοντερνισμός (αρχές 20ου αιώνα)
Οι ραγδαίες εξελίξεις σε όλα τα επίπεδα (πολιτιστικά, τεχνολογικά, πολιτικά, οικονομικά) στο Δυτικό πολιτισμό του 20ο αιώνα, είχαν ως αποτέλεσμα τη γέννηση του Μοντερνισμού, ως αντίδραση στον ρεαλισμό, την παράδοση και τον συντηρητισμό. Όλα τα ρεύματα του αιώνα αυτού, θα μπορούσαμε να πούμε ότι βρίσκονται κάτω από αυτή τη μεγάλη ομπρέλα που ονομάζεται 'Μοντερνισμός'. 'Ετσι, δημιουργήθηκαν τα εξής σημαντικά κινήματα:
Εξπρεσιονισμός (περ. 1900)
Ονομασία που προήλθε από την έννοια της έκφρασης της σκέψης και των συναισθημάτων. Έντονα χρώματα, επιθετικές φόρμες, παραμόρφωση του ανθρώπινου σώματος και του προσώπου. Εκπρόσωποι: Edward Munch, Georges Rouault, Egon Schiele.
Φωβισμός (περ. 1905, Γαλλία)
Όνομα που αποδόθηκε σε ομάδα Γάλλων καλλιτεχνών που ζωγράφιζαν με ασυνήθιστο «άγριο» τρόπο (από το γαλλικό ‘fauve’ που σημαίνει ‘αγρίμι’). Απλότητα στις μορφές, έντονα περιγράμματα και χρώματα, ελεύθερες πινελιές. Εκφραστές: Henri Matisse, Andre Derain.
Κυβισμός (περ. 1910, Γαλλία)
Απεικόνιση του θέματος από διαφορετικές γωνίες, με διαιρέσεις αντικειμένων και μορφών και επανασυνδέσεις σε πιο αφηρημένες μορφές. Κύριοι εκπρόσωποι ο Georges Braque και ο Pablo Picasso.
Ντανταϊσμός (περ. 1915, Ελβετία)
Εξέφραζε το φανταστικό, το παράλογο, με πηγές έμπνευσης ανθρώπινες φιγούρες και μηχανές. Μεικτή τεχνική και προσπάθεια έκφρασης αντιπολεμικών ιδεών (λόγω του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου). Εκφραστές: Francis Picabia, Marcel Duchamp, Gerhard Richter.
Υπερρεαλισμός (Σουρεαλισμός) (περ. 1920, Γαλλία)
Αντίδραση στην καταστροφικότητα του ντανταϊσμού. Ονειρικές καταστάσεις, πέρα από κάθε λογική και φαντασία. Εκφραστές: Salvador Dali, Giorgio De Chirico, Joan Miro.
Μπάουχαους (περ. 1925, Γερμανία)
Σημαίνει το σπίτι του αρχιτέκτονα. Στη ζωγραφική χαρακτηρίστηκε από απλότητα, γεωμετρικές φόρμες και χρώμα. Καταλυτική επίδραση στην εξέλιξη της μοντέρνας Τέχνης. Εκφραστές: Paul Klee, Wassily Kandinsky.
Αφηρημένος εξπρεσιονισμός (περ. 1940, Ν.Υόρκη)
.jpg)
Απόλυτη ελευθερία στο χρώμα, στις μορφές και στα σχήματα. Βασικότεροι εκφραστές: Jackson Pollock, Mark Rothko, Willem De Kooning.
Ποπ-αρτ (περ.1950, Αμερική)
Αντίδραση στον αφηρημένο εξπρεσιονισμό. Καθαρά χρώματα, σαφή περιγράμματα, θεματολογία από κόμικς και διαφημίσεις, αυθορμητισμός και ανάλαφρη διάθεση. Κύριοι εκφραστές: Andy Warhol, Roy Lichtenstein.
Μεταμοντερνισμός (μέσα 20ου αιώνα ως σήμερα)
Η έννοια του μεταμοντερνισμού καλύπτει ένα ευρύ φάσμα, χωρίς συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Περιγράφει την κατάσταση των τελευταίων δεκαετιών, όπου -χωρίς κάποια κοινή κατεύθυνση- οι καλλιτέχνες πειραματίζονται πάνω σε νέες τεχνικές και χρησιμοποιούν ασυνήθιστα υλικά, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσουν κάτι το ξεχωριστό. Δεκάδες ονομασίες επινοούνται προκειμένου να «βαφτίσουν» το δικό τους, πρωτοποριακό ύφος, σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να χαρακτηριστούν ρηξικέλευθοι. Άλλοι επιστρέφουν στην παραδοσιακή ακαδημαϊκή ζωγραφική, άλλοι επιλέγουν τον φωτορεαλισμό (πίνακες ζωγραφισμένοι με τόση ακρίβεια στη λεπτομέρεια, που ο θεατής πιστεύει ότι βλέπει κάποια φωτογραφία). Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, άλλοι ζωγράφοι «πειράζουν φωτογραφίες» από υπολογιστές και μετά επεμβαίνουν επάνω τους. Από όποια πλευρά κι αν το δει κανείς, σε μια εποχή που τα ερεθίσματα και οι εμπνεύσεις αφθονούν, ο καλλιτέχνης νοιώθει μπερδεμένος (εγκλωβισμένος καλύτερα) σχετικά με τον ιδανικό τρόπο για να παρουσιάσει το έργο του, προκειμένου να τραβήξει την προσοχή και να ξεχωρίσει.