Φρίντα Κάλο – Η δύναμη της θέλησης

Ποιος, αλήθεια, μπορούσε να φανταστεί ότι το μωρό που γεννήθηκε τον Ιούλη του 1907 στο Μέξικο Σίτι, έμελε - παρά τα αλλεπάλληλα χτυπήματα της μοίρας - να αναδειχτεί σε μια από τις κορυφαίες ζωγράφους όλων των εποχών;

Η ζωή για τη μικρή Φρίντα, αποδείχθηκε σκληρή από την ηλικία των 6 μόλις ετών, όπου διαγνώσθηκε πολιομυελίτιδα, με αποτέλεσμα το ένα της πόδι να αναπτυχθεί λιγότερο από το άλλο και να μείνει ημιπαράλυτο. Κατά τη διάρκεια των μαθητικών της χρόνων, βλέπει κάποια μέρα τυχαία τον μετέπειτα σύζυγό της Ντιέγκο Ριβέρα, να ζωγραφίζει τους τοίχους της σχολής της και εντυπωσιάζεται.

Στα 18 της, έρχεται το δεύτερο -ακόμη πιο σκληρό- χτύπημα της μοίρας. Το λεωφορείο στο οποίο επιβαίνει, συγκρούεται ραγδαία με διερχόμενο τραμ, πολλοί επιβάτες τραυματίζονται σοβαρά αλλά για τη Φρίντα τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα: με την πρόσκρουση, μια ατσάλινη ράβδος διαπερνά το κορμί της από την πλάτη μέχρι το στομάχι και την αφήνει παράλυτη με κατάγματα στα πλευρά, στη σπονδυλική στήλη και στην κλείδα, θρυμματισμένα κόκκαλα στο δεξί πόδι και τραυματισμένη μήτρα (γεγονός που δεν της επέτρεψε ποτέ να αποκτήσει το παιδί που τόσο ποθούσε). Νοσηλεύεται με νάρθηκες και γύψο σε ολόκληρο σχεδόν το σώμα για 3 μήνες, αποκτά μετά από επίπονες προσπάθειες ξανά τη δυνατότητα της κίνησης αλλά δεν αποφεύγει τα απανωτά χειρουργεία (πάνω από 30 συνολικά) και τους αφόρητους πόνους σε όλο το σώμα για το υπόλοιπο της ζωής της.

Κατά την παραμονή της στο νοσοκομείο έρχεται και η πρώτη επαφή με τη ζωγραφική, αντιγράφοντας σχέδια από ιατρικά βιβλία που βρίσκει εκεί. Τρία χρόνια αργότερα, δείχνει κάποια δικά της έργα στον Ντιέγκο Ριβέρα ο οποίος εντυπωσιάζεται, ερωτεύονται και παντρεύονται το ίδιο έτος. Το στυλ της χαρακτηρίζεται ‘ναΐφ’ (naive) όπως όλων των αυτοδίδακτων ζωγράφων, ενώ η θεματολογία της έχει να κάνει με την εξωτερίκευση των φόβων και των αγωνιών της, των απογοητεύσεων αλλά και της ανεκπλήρωτης επιθυμίας να αποκτήσει παιδί, με επιρροές από την μεξικάνικη κουλτούρα όσον αφορά το εικαστικό κομμάτι.

Με τον Ντιέγκο ταξιδεύουν στην Αμερική αλλά και την Ευρώπη (Παρίσι) όπου οι σουρεαλιστές την υποδέχονται με ενθουσιασμό. Θεωρούν ότι οι πίνακες της απεικονίζουν όνειρα (όπως συνηθίζεται στον σουρεαλισμό) αλλά η ίδια δηλώνει ότι ‘αυτή είναι η δική μου πραγματικότητα’. Η σχέση με το σύζυγό της περνάει από χίλια κύματα, χωρισμούς, επανασυνδέσεις, αλλά ποτέ δεν χωρίζουν οριστικά. Μετά τον ακρωτηριασμό του ενός ποδιού υπό το φόβο της γάγγραινας, η ίδια γράφει στο ημερολόγιό της: «τι τα θέλω τα πόδια, όταν έχω φτερά για να πετάω;»

Η Φρίντα φεύγει από τη ζωή στις 13 Ιουλίου του 1954, σε ηλικία μόλις 47 ετών και με την υγεία της να έχει επιδεινωθεί, ενώ οι απόψεις για το θάνατό της διίστανται: για κάποιους πρόκειται για έμφραγμα του μυοκαρδίου, ενώ για άλλους για αυτοκτονία (υπερβολική δόση φαρμάκων) προκειμένου να δώσει τέλος σε μια βασανισμένη ζωή. Αφήνει πίσω της δεκάδες έργα μοναδικής ομορφιάς, γεμάτα συμβολισμούς και χαρακτηριστικό τρόπο γραφής. Την εκδοχή της αυτοκτονίας, πάντως, ενισχύει η σημείωση που βρέθηκε στο ημερολόγιό της, λίγες μέρες πριν πεθάνει:

‘ελπίζω η αποχώρηση να είναι ευχάριστη… και ποτέ να μην επιστρέψω…’.

'Αν εγώ, έτσι όπως με βλέπετε, κατάφερα να κάνω τόσα πράγματα... φανταστείτε μέχρι που μπορείτε να φτάσετε εσείς!' 

Αξίζει πραγματικά και προτείνω ανεπιφύλακτα να δείτε την ταινία ‘Φρίντα’ του 2002 με πρωταγωνιστές την Σάλμα Χάγιεκ και τον Άλφρεντ Μολίνα. Εκπληκτική φωτογραφία, χρώματα και μουσική, δυνατές ερμηνείες και έντονο συναίσθημα, σε μια από τις καλύτερες βιογραφίες ζωγράφων που έχουν μεταφερθεί ποτέ στη μεγάλη οθόνη.